Không phải tất cả các thuật ngữ về bệnh truyền nhiễm đều được tạo ra như nhau. Sự khác biệt giữa các từ pandemic (đại dịch), epidemic (bệnh dịch), endemic (bệnh địa phương) không rõ ràng bởi chúng ta sử dụng nhầm lẫn chúng quá thường xuyên, ngay cả các chuyên gia y tế.
> Sự khác biệt giữa I don't mind và I don't care
> Phân biệt những cặp từ dễ gây nhầm lẫn trong tiếng Anh (Phần cuối)
Hãy bắt đầu với một số định nghĩa cơ bản:
- An epidemic (bệnh dịch) là một bệnh ảnh hưởng đến một số lượng lớn người trong cộng đồng, dân số hoặc khu vực.
- A pandemic (đại dịch) là một dịch bệnh lan rộng trên nhiều quốc gia hoặc lục địa.
- Endemic (bệnh địa phương) là bệnh thuộc về một dân tộc hoặc quốc gia cụ thể.
- An outbreak (sự bùng nổ) là sự gia tăng lớn hơn dự đoán về số lượng các trường hợp nhiễm bệnh. Nó cũng có thể là một trường hợp nhiễm duy nhất trong một khu vực. Nếu nó không được kiểm soát nhanh chóng, ổ dịch đó có thể nhanh chóng trở thành bệnh dịch.
Chúng ta sẽ phân biệt các từ này theo từng cặp:
1. Epidemic và Pandemic
Ban đầu, COVID-19 là dịch bệnh (epidemic), sau này lan toả ra nhiều quốc gia khác trở thành đại dịch (pandemic)
Epidemic được sử dụng để chỉ bệnh lan truyền nhanh chóng giữa nhiều người trong cùng khu vực. Trích định nghĩa từ Trung tâm Kiểm soát dịch bệnh và phòng chống dịch bệnh Hoa Kỳ: "Số lượng các ca mắc bệnh trong một khu vực nhất định hoặc trong một nhóm người cụ thể trong một khoảng thời gian cụ thể nhiều hơn so với dự kiến”.
Song song đó, pandemic là một bệnh dịch xuất hiện trên diện rộng. Phạm vi xuất hiện bệnh có thể là một quốc gia, một châu lục hay là trên toàn cầu. Chẳng hạn, trong lịch sử thế giới có các đại dịch như: Dịch hạch, dịch tả, đại dịch cúm …
2. Epidemic và Endemic
Chúng ta phân biệt epidemic và endemic dựa vào khả năng lan truyền dịch bệnh trên cơ sở vị trí địa lý
Nhưng sự khác biệt giữa epidemic và endemic là gì? Như đã nói, epidemic có xu hướng miêu tả một dịch bệnh đang tích cực lan rộng, số lượng ca nhiễm mới đang khó kiểm soát
Nhưng có gì khác biệt giữa epidemic (bệnh dịch) và endemic (dịch đặc hữu)? Một dịch bệnh đang tích cực lan rộng; trường hợp mới của bệnh vượt quá những gì được mong đợi. Nhìn rộng hơn, nó đã sử dụng để mô tả bất kỳ vấn đề nào ngoài tầm kiểm soát, chẳng hạn như dịch bệnh opioid (dịch bệnh về việc lạm dụng thuốc gây nghiện). Epidemic thường được dùng để chỉ các bệnh tập trung tại một khu vực, nhưng số người mắc bệnh ở khu vực đó cao hơn đáng kể so với bình thường. Ví dụ, khi COVID-19 bị giới hạn ở Vũ Hán, Trung Quốc, đó là một dịch bệnh. Sự lan truyền địa lý đã biến nó thành một đại dịch.
Mặt khác, endemic là sự hiện diện liên tục ở một vị trí cụ thể. Ví dụ, sốt rét là một bệnh đặc hữu của các vùng của Châu Phi.
3. Endemic và Outbreak
Outbreak là từ mang cấp độ tương đối nặng hơn so với pandemic, epidemic và endemic
Nhìn xa hơn, một căn bệnh địa phương (endemic) có thể dẫn đến một ổ dịch, và ổ dịch có thể xảy ra ở bất cứ đâu. Mùa hè vừa qua bùng phát sốt xuất huyết ở Hawaii là một ví dụ. Sốt xuất huyết là đặc hữu của một số khu vực ở Châu Phi, Trung và Nam Mỹ và Caribê. Muỗi ở những khu vực này mang sốt xuất huyết và truyền bệnh từ người sang người. Nhưng vào năm 2019 đã có một đợt bùng phát sốt xuất huyết ở Hawaii, nơi căn bệnh này không phải là đặc trưng. Có thông tin cho rằng một người nhiễm bệnh đã đến thăm đảo núi lửa Big Islands và bị muỗi đốt ở đó. Những con côn trùng sau đó truyền bệnh cho những cá thể khác tạo ra một ổ dịch.
Bạn có thể thấy lý do tại sao các từ này thường xuyên bị nhầm lẫn với nhau. Bởi lẽ chúng có một mối liên hệ nhất định. Ban đầu, COVID-19 được xem như là một bệnh dịch (epidemic), nhưng hiện nay WHO đã công bố nó thành đại dịch (pandemic). Chính điều này cũng đã chứng tỏ được sự nguy hiểm của virus corona.
Theo Intermountain Healthcare
