Bản đồ tư duy (Mind Map™ ) là 1 thương hiệu của tổ chức Buzan.
Bản đồ tư duy là một kỹ thuật hữu hiệu để cải thiện phương pháp ghi chép của bạn, hỗ trợ và tăng cường ý tưởng sáng tạo của bạn trong cách giải quyết một vấn đề. Bằng cách sử dụng Bản đồ tư duy, bạn có thể nhanh chóng nhận biết và hiểu rõ cấu trúc của một chủ đề, nắm rõ những mảng thông tin, dữ liệu đó liên kết với nhau như thế nào, cũng như việc ghi những dữ liệu sơ cấp trong phương pháp ghi chép bình thường.
Nhưng, hơn thế nữa, Bản đồ tư duy còn phát triển khả năng sáng tạo của bạn khi giải quyết một vấn đề, sắp xếp thông tin một cách hợp lý giúp bạn dễ nhớ và dễ đọc lại. Bản đồ tư duy của Tony Buzan đã thực sự giết chết các phương pháp ghi chép bình thường. Nó tạo ra một cấu trúc hai chiều. Một bản đồ tư duy tốt chỉ ra được “hình dáng” của chủ thể, tầm quan trọng của việc liên kết những chi tiết rời rạc, và chúng liên quan với nhau như thế nào.
Bản đồ tư duy tinh gọn hơn so với những ghi chép thông thường, thường chỉ trên một mặt giấy. Điều này giúp bạn liên kết các dữ kiện dễ dàng hơn. Và sau khi đã vẽ phần chính của sơ đồ tư duy nếu tìm được thêm thông tin khác thì bạn vẫn có thể bổ sung vào một cách dễ dàng. Bản đồ tư duy rất hữu ích cho:
- Tóm tắt thông tin.
- Tổng hợp thông tin từ các nguồn nghiên cứu khác nhau.
- Suy nghĩ thông qua những vấn đề phức tạp.
- Trình bày thông tin theo một định dạng mà nó thể hiện được tổng quan cấu trúc của vấn đề.
Hơn nữa, việc đọc lại cũng sẽ rất nhanh, khi bạn cần nhớ lại các thông tin bạn chỉ cần liếc mắt sơ qua. Và trí nhớ của bạn cũng hoạt động hiệu quả hơn. Bằng việc ghi nhớ hình dạng và cấu trúc của bản đồ tư duy, nó cũng có thể giúp bạn gợi nhớ các thông tin. Như vậy, nó đã làm cho bộ não của bạn hoạt động nhiều hơn so với cách ghi chép thông thường trong tiến trình tiếp thu và kết nối các dữ kiện.
Vẽ bản đồ tư duy đơn giản
Hình ảnh nguyên bản của “Những công cụ tư duy” đã được thiết kế và nghiên cứu bằng “bản đồ tư duy”. Nhưng nó quá lớn để có thể đăng ở đây, tuy nhiên, một phần của nó đã được đăng ở bên dưới. Phần này vẽ về việc nghiên cứu những kĩ năng quản lý thời gian:
Hướng dẫn cách lập bản đồ tư duy trong công việc (Mindmap)
Để ghi chép bằng bản đồ tư duy, bạn hãy vẽ nó theo các bước sau:
B1: Viết tiêu đề vấn đề
Viết tiêu đề của vấn đề mà bạn cần ghi chép ở trung tâm của trang, và vẽ một vòng tròn xung quanh nó. Xem vòng tròn được đánh số 1 ở hình 1. Khi bạn vẽ các nhánh chính hoặc các tiêu đề phụ của vấn đề đó (hoặc các dữ kiện quan trọng liên quan đến vấn đề), hãy vẽ những đường thẳng hướng ra ngoài bắt đầu từ hình tròn ở trung tâm. Viết tên những nhánh chính hoặc các tiêu đề phụ lên những đường thẳng này. Bạn có thể xem những đường thẳng được đánh số 2 ở hình 1.
B2: Tìm ra thông tin chi tiết
Khi bạn “đi sâu” vào vấn đề này và tìm ra một cấp thông tin chi tiết hơn (có thể là những ý phụ của tiêu đề phụ, hoặc những dữ liệu chi tiết hơn) thuộc các tiêu đề phụ trên, bạn hãy vẽ những đường thẳng khác nối với những đường có tiêu đề phụ. Những đường thẳng đó đánh số 3 trên hình 1. Cuối cùng, nếu có thêm ý tưởng hay dữ liệu chi tiết nào nữa, hãy vẽ thêm những đường khác từ các dòng trên và đặt tên cho chúng. Hãy xem các đường thẳng được đánh số 4 trên hình 1.
B3: Nối nó vào chỗ thích hợp
Khi có thêm một thông tin mới, bạn có thể vẽ nối nó vào chỗ thích hợp, Một bản đồ tư duy đầy đủ có những chủ đề chính tỏa ra theo mọi hướng từ vòng tròn ở trung tâm. Những chủ đề phụ sẽ phân nhánh từ các chủ đề chính, giống như những nhánh cây tỏa ra từ thân cây. Bạn không cần phải lo lắng về kết cấu đó, vì nó sẽ phát triển ra khi bạn vạch ra cấu trúc đó trong đầu bạn.
Lưu ý rằng ý tưởng về các cấp thông tin được đánh số như trong hình 1 chỉ sử dụng để diễn giải Bản đồ tư duy được tạo ra như thế nào. Không cần đánh số thì chúng ta cũng đều thấy được rằng các tiêu đề lớn tỏa ra từ vòng tròn trung tâm, rồi lại tỏa ra các tiêu đề cấp thấp hơn và các dữ liệu lại được phân nhánh ra từ các nhóm tiêu đề cấp cao hơn nó, cứ thế. Bạn có thể vẽ bản đồ tư duy bằng tay, nhưng ngày nay đã có các công cụ hỗ trợ như phần mềm MindGenius, nó sẽ giúp bạn vẽ tốt hơn, bạn có thể dễ dàng thiết kế, phân loại, sắp xếp, và chỉnh sửa.
Những phương pháp giúp bạn cải tiến bản đồ tư duy
Một khi bạn đã hiểu cách vẽ bản đồ tư duy thì bạn có thể tự quy ước cách vẽ bản đồ tư duy của riêng mình. Những gợi ý sau đây sẽ giúp bạn tăng hiệu quả cho bản đồ tư duy của mình:
Sử dụng những từ ngắn gọn hay các cụm từ đơn giản: Hầu hết những từ trong cách ghi chép bình thường chỉ là để đệm cho ý chính : chúng truyền đạt những dữ kiện, thông tin trong một bối cảnh nhất định và làm cho dễ đọc hơn. Nhưng trong bản đồ tư duy, những từ ngắn gọn, bắt mắt và những cụm từ đầy đủ ý nghĩa cũng có thể chuyển tải những nội dung tương tự một cách hiệu quả. Những từ thừa chỉ làm cho bản đồ thêm rối hơn.
Viết theo lối chữ in hoặc có thể in: vì những chữ viết tay không rõ ràng, nghệch ngoặc hoặc nối với nhau lộn xộn chỉ làm bạn khó đọc hơn. Sử dụng màu sắc để phân biệt các ý tưởng khác nhau: Nó giúp bạn phân loại các ý tưởng tốt hơn, dễ nhớ hơn và cũng dễ sắp xếp hơn.
Sử dụng biểu tượng và hình ảnh: Nếu một biểu tượng hay hình ảnh nào đó có ý nghĩa với bạn thì hãy sử dụng nó vì hình ảnh thì sẽ dễ nhớ hơn là chữ viết.
Sử dụng các liên kết chéo: thông tin trong một phần của bản đồ tư duy có thể liên quan đến các phần khác. Bạn có thể vẽ các đường nối chúng lại nhằm thể hiện sự liên quan đó. Điều này sẽ giúp bạn thấy được sự liên kết giữa các phần khác nhau trong chủ đề. Ví dụ bản đồ tư duy:
Sơ đồ tư duy (Mindmap) Quản lý thời gian hiệu quả
Điểm cốt lõi: Bản đồ tư duy là một phương pháp ghi chép cực kì hiệu quả. Nó không chỉ mô tả các dữ kiện mà còn mô tả cả cấu trúc tổng thể của chủ đề và tầm quan trọng của việc liên kết những chi tiết rời rạc trong đó. Nó giúp bạn kết nối và tạo ra mối liên hệ giữa các ý tưởng, đây là điều mà bạn khó có thể làm được ở cách ghi chép thông thường. Nếu bạn nghiên cứu hay ghi chép về 1 vấn đề nào đó, hãy thử vẽ bằng Bản đồ tư duy, chắc chắn bạn sẽ thấy nó hữu dụng một cách đáng kinh ngạc. Đừng quên theo dõi chuyên mục Kỹ năng sống của Kenhtuyensinh để cập nhật thêm nhiều bài học về kỹ năng bán hàng, kỹ năng thuyết trình,... cực kỳ hữu ích, bạn nhé!
Bài viết thuộc chủ đề: bản đồ tư duy trong công việc, sơ đồ tư duy, mindmap, cách lập bản đồ tư duy, phương pháp vẽ bản đồ tư duy, cách vẽ mindmap.
