Chậm dạy kỹ năng sống, cái giá phải trả
Ở ta, kỹ năng sống của người dân ít được phổ cập. Học sinh hầu như không được học kỹ năng sống, thay vào đó là lý thuyết cao siêu, xa rời đời sống. Dạo này nhiều nơi bỗng rộ lên chuyện học sinh mất tích, đặc biệt là nữ, cả thất thiệt lẫn thứ thiệt. Có cháu đã chết, ở Campuchia và cả ở TP HCM. Nhưng cũng có cháu đã trở về và… câm lặng, không nói năng gì, không tiết lộ gì, bí ẩn như… lỗ đen. Thôi thì bỏ qua những tin đồn thất thiệt, bỏ qua một số cháu bỏ nhà đi bụi, đến khi hết tiền thì về, và dựng lên bị bắt cóc, hoặc cứ ngơ ngẩn không nói gì, còn những cháu bị mất tích khác, rõ ràng là có điều gì đó không ổn?!
Rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ trong cuộc sống hiện đại là điều cần thiết của gia đình, nhà trường.
Bất cứ xã hội nào, dù có ưu việt đến mấy, vẫn có những bất trắc không lường trước được. Và vấn đề là những bất trắc có thể là rất hiếm khi xảy ra ấy, lập tức được nghiên cứu và được phổ biến thành kinh nghiệm để tránh.
Ở ta, có vẻ như, kỹ năng sống của người dân ít được phổ cập. Học sinh hầu như không được học kỹ năng sống, mà thay vào đó là những lý thuyết cao siêu, xa rời đời sống. Đến tận bây giờ thi thoảng báo chí vẫn đưa tin có những bà mẹ bắt cóc làm thịt cho con ăn, lại nhường bộ lòng có trứng cho con vì nghĩ nó… bổ. Đến bây giờ vẫn còn những người u mê đến thầy cúng giải hạn để thầy xâm hại tình dục đến có thai mà vẫn cun cút nghe lời thầy, tiếp tục để thầy làm phép… “thổi bụng”.
Những chuyện như thế vẫn xảy ra thì làm sao bọn trẻ có thể xử lý nếu như bỗng nhiên bị lạc, bị rơi xuống hố, bị đuối nước… Mới tháng trước, ầm ào cái tin hai chục cậu ấm cô chiêu đi phượt bị lạc ở núi Bà Đen Tây Ninh khiến hàng trăm người gồm cảnh sát và dân quân phải trắng đêm tìm. Mà núi Bà Đen thì nó như… quả đồi ở cách thành phố Tây Ninh chỉ 11 cây số và đầy hàng quán nhà cửa xung quanh.
Hay như một sĩ quan phòng cháy chữa cháy kể với tôi rằng, hầu hết dân Việt không biết xử lý khi bị cháy. Một người được trang bị kiến thức tốt là phải biết xử dụng que diêm cuối cùng đúng lúc cần thiết để được cứu hộ, phải biết bò trong đám cháy để không bị ngạt và biết nhìn hướng gió để thoát đám cháy rừng, thậm chí chủ động đốt trước để đám cháy không lan đến mình… Chúng ta dạy trẻ rất nhiều thứ, nhưng những thứ thiết thân nhất lại không dạy. Nên hàng ngày mở báo ra, thấy rất nhiều tin trẻ bị bắt cóc, bị dụ dỗ, bị cướp, bị hiếp, bị đuối, tự tử, bị bán, rồi đánh nhau và bị đánh…
Các em học sinh cần phải được dạy cách tự bảo vệ mình, thay vì những lý thuyết cao siêu - Ảnh minh họa
Dạy toàn diện là phải dạy cho trẻ từ trong nhà trường, từ ở nhà, để khi ra đời, ra đường, chúng có thể tự bảo vệ được mình, xử lý được những bất trắc, ít nhất cũng biết… kêu cứu đúng cách.
Hôm vừa rồi ở Gia Lai có một cô bé sinh viên trường trung cấp nghề cắt tay tự tử. Sự việc rất đơn giản, chỉ vì nghĩ rằng cô giáo dạy Anh văn ghen với mình vì cho rằng cô này cũng yêu người mình yêu mà cô bé này cãi láo với cô giáo trong giờ học, cho rằng “cô không xứng đáng là giáo viên”. Cô giáo báo cáo lên ban giám hiệu, ban giám hiệu yêu cầu cô sinh viên làm kiểm điểm thì cô này cho rằng trường bênh cô giáo nên… tự tử. Tất nhiên là bạn bè cô phát hiện được nên cô… không việc gì. Chưa nói chuyện đúng sai, nhưng rõ ràng ở đây, bất cứ bà mẹ nào có con là cô gái như vậy đều xót. Đẻ con ra được bằng sào bằng với, nâng như nâng trứng hứng như hứng… con, uỵch cái chỉ lý do vu vơ nó cắt tay để chết thì còn nỗi buồn nỗi đau nào hơn.
Khi đã ra ngoài đời, xa gia đình, hoặc lúc cô độc một mình, gặp nguy hiểm, mình phải chịu trách nhiệm với quyết định của mình để mình an toàn. Còn quyết định như thế nào là do nền móng giáo dục từ gia đình rồi tới xã hội, cụ thể là trường lớp. Chúng ta đã vô cùng chậm trong việc dạy kỹ năng sống cho học sinh, để hở ra là oánh nhau, hở ra là tự tử, hở ra là chết đuối, là bị bán, là bị xâm hại tình dục... Tất nhiên may là những việc trên không phải là phổ biến, nhưng khi xảy ra nó thường ồn ào bởi, người ta ngạc nhiên: chả lẽ bây giờ, ở xã hội này, chuyện ấy vẫn xảy ra. Vâng, nó vẫn xảy ra…
Vai trò và tầm quan trọng của kỹ năng sống hiện nay
Vậy kỹ năng sống là gì? Sinh hoạt tập thể như tổ chức Đoàn Đội, Hướng đạo có phải là rèn luyện kỹ năng sống? Huấn luyện như quân đội có phải là thực hành kỹ năng sống? Lên chùa tu tâm , niệm phật có phải là học kỹ năng sống? Kỹ năng sống là một thuật ngữ khá mới mẽ .Theo Wikipedia, có hai định nghĩa của các Tổ chức thuộc Liên Hiệp Quốc:
- UNESCO: Kỹ năng sống là năng lực cá nhân để thực hiện đầy đủ các chức năng và tham gia vào cuộc sống hằng ngày.
- WHO: Kỹ năng sống là kỹ năng thiết thực con người cần có để cuộc sống an toàn và khỏe mạnh.
Kỹ năng sống là khả năng thích nghi và hành vi tích cực cho phép cá nhân có khả năng đối phó hiệu quả với nhu cầu và thách thức của cuộc sống thường ngày. Kỹ năng sống có thể chia làm 2 loại: kỹ năng tâm lý xã hội và kỹ năng cá nhân lĩnh hội và tư duy với 10 yếu tố: tự nhận thức, tư duy sáng tạo, giải quyết vấn đề, kỹ năng giao tiếp ứng xứ với người khác, ứng phó với các tình huống căng thẳng và cảm xúc, biết cảm thông, tư duy bình luận và phê phán, cách quyết định, giao tiếp hiệu quả, cách thương thuyết.
Rõ ràng là kỹ năng sống chính là những năng lực thiết yếu nhằm giúp cá nhân thích ứng với môi trường tự nhiên, ứng phó với những xung đột, bất trắc xảy ra trong các mối quan hệ xã hội và công đồng. Những kỹ năng này không tự nhiên mà có. Sự tồn tại và phát triển cá nhân ngày nay không còn dựa trên qui luật cạnh tranh sinh tồn “mạnh được yếu thua” mà phải trên cơ sở phát triển, chung sống hài hòa giữa cá nhân và xã hội, sự hòa hợp giữa lợi ích cá nhân và cộng đồng xã hội.
Tham khảo các chương trình đào tạo kỹ năng sống tại cổng đào tạo trực tuyến Academy.vn:
>> Khoá học Khám phá bản thân
>> Khoá học Kỹ năng quản lý thời gian:
>> Khoá học kỹ năng giao tiếp ứng xử:
>> Khoá học kỹ năng thuyết trình và nói trước công chúng:
Theo Khampha.vn, tin gốc: http://khampha.vn/toi/cham-day-ky-nang-song-cai-gia-phai-tra-c8a322543.html
