Tư duy phản biện, thích nghi với sự thay đổi của môi trường, giao tiếp... là một trong những kỹ năng nghề nghiệp bạn buộc phải có trước khi bước sang 30 tuổi.
Đâu là những kỹ năng nghề nghiệp bạn cần tích lũy trước tuổi 30?
1. Tư duy phản biện
Khi học ở nước ngoài, và bây giờ có cơ hội đứng lớp, tôi nhận ra một điểm chung của đa số các sinh viên nước ngoài - những nước có nền giáo dục phát triển lâu đời, rằng họ thường không dễ dàng chấp nhận ý kiến của người khác.
Họ liên tục đặt câu hỏi với những gì họ nghe được từ cha mẹ, thầy cô, bạn bè, và cả những gì họ đọc được trong sách vở. Họ sử dụng logic và những lập luận để lật lại vấn đề, và để bảo vệ chính kiến, quan điểm của họ.
Ở nước phát triển, người ta đánh giá cao điều đó. Ngược lại, ở đa phần các nước châu Á trong đó có Việt Nam, kiểu tư duy như vậy thường được cho là đi ngược lại với truyền thống giáo dục.
Ở trường lớp chúng ta học theo lối mòn thầy nói, trò chép. Ở nhà chúng ta được dạy rằng bố mẹ nói, con cái phải nghe. Nói chung, chúng ta phải học để trở thành con ngoan, trò giỏi, tới cái mức mà thậm chí chúng ta trở thành những cái máy học vẹt một cách thụ động mà không hay.
Cả trong công việc lẫn trong học tập, các bạn ít khi dám tư duy phản biện trở lại để tìm ra lỗi sai và khắc phục. Thay vào đó, các bạn cứ mặc nhiên cho rằng điều mà đối phương nói là chính xác.
Nếu bạn muốn thực sự thành công trong bất cứ lĩnh vực nào, hãy bắt đầu rèn luyện cách tư duy phản biện ngay từ bây giờ.
Hãy bắt đầu tập thói quen đặt những câu hỏi chẳng hạn như: "Vì sao lại như vậy?", "Có cách tiếp cận nào thay thế cho cách tiếp cận này hay không?", "Người ta lập luận như vậy dựa trên góc nhìn nào? Nếu nhìn theo khía cạnh khác thì nó có còn là như vậy không?", "Điều mà người này nói đã chính xác chưa? Đã thỏa đáng chưa? Có chỗ nào chưa hợp lý, hay có chỗ nào có thể cải thiện không?"...
Thậm chí những câu hỏi điên rồ kiểu như "Vì sao A lại phải là A mà A không phải là B?" có khi lại là khởi nguồn của những sáng kiến vĩ đại. Vì thế, hãy không ngừng rèn luyện cách tư duy phản biện cho mình để có thể thành công hơn trong tương lại và không ngừng mơ về những điều vĩ đại.
2. Khả năng thích nghi
Cuộc sống con người là một chuỗi các sự thay đổi. Khi đi học, nếu không thích nghi với lớp học, thầy cô, sách vở, bạn sẽ nhanh chóng bị thụt lùi. Khi đi làm, nếu không mau chóng nắm bắt công việc, thích nghi với đồng nghiệp và quản lý, bạn sẽ không thể là một nhân viên nổi trội.
Khi là một nhà kinh doanh, nếu không thích nghi với sự thay đổi của thị trường, tâm lý và hành vi khách hàng, sự thay đổi về công nghệ số và các hình thức marketing cùng những chiêu thức bán hàng kiểu mới, bạn sẽ chẳng mấy chốc trên bờ vực phá sản.
Khi ra nước ngoài, nếu không thích nghi với nền văn hoá mới, bạn sẽ sớm co mình lại trong cái vỏ bọc của nền văn hoá nơi mình tới mà chẳng thể mở lòng, học hỏi, hay trải nghiệm được gì mấy.
Vì vậy, hãy học kỹ năng thích nghi với sự thay đổi từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường. Hãy luôn ở trong tâm thế sẵn sàng ứng biến với một môi trường mới. Hãy luôn làm mới bản thân và trau dồi các kỹ năng mềm để không bị "shock" trong những môi trường mới lạ.
Học cách kết bạn, cách để giao tiếp kết nối cùng với nhiều người với các tính cách khác nhau hay thậm chí đến từ nhiều nền văn hoá khác nhau. Và cuối cùng, hãy mở lòng và đón nhận những sự thay đổi như một phần tất yếu của cuộc sống, để giúp bạn trưởng thành.
3. Giao tiếp, thuyết trình, nói trước đám đông
Để thành công, bạn phải biết cách truyền đạt ý tưởng của mình một cách chính xác, rành mạch, rõ ràng. Nếu mục tiêu của bạn là thành công nho nhỏ và ổn định với một công việc như kỹ sư hay thiết kế, bạn thậm chí vẫn phải giao tiếp với đồng nghiệp, cấp trên. Bạn vẫn phải biết cách trình bày được ý tưởng, quy trình, và sản phẩm của mình.
Còn nếu tham vọng của bạn là trở thành một nhà lãnh đạo tài ba hay vĩ đại hơn, một người có thể thay đổi thế giới, đương nhiên bạn sẽ phải là một người có khả năng giao tiếp và thuyết trình xuất chúng.
Bạn phải là người nói được cả "tâm gan" của mình tới xúc động lòng người, bạn phải nói được cả mong muốn của người nghe trước khi họ kịp hiểu mong muốn của chính họ, để làm họ khâm phục, quy thuận, và có thể cùng bạn làm những điều vĩ đại.
Nói dài dòng như vậy là để chúng ta hiểu, kỹ năng giao tiếp và thuyết trình (thực ra là hai kỹ năng riêng biệt nhưng ở đây gộp luôn làm một) là kỹ năng sống còn trong bất kỳ môi trường nào để bạn có thể đạt tới một mức thành công nhất định.
Tuy thế, ở trên ghế nhà trường, thậm chí là trường đại học, người ta cũng chẳng mấy khi dạy cho bạn kỹ năng này một cách bài bản. Có may mắn thì bạn sẽ được thuyết trình vài lần trên lớp trong suốt cả mấy năm đại học, và chỉ có như vậy thôi.
Khi đi làm, khả năng cao là bạn vẫn lắp bắp khi trình bày một ý tưởng mới, và vẫn run run khi phải đứng nói chuyện trước bao nhiêu người. Ở nền giáo dục kiểu phương Đông này có lẽ là như vậy đó, người ta vì không chú trọng tới kỹ năng mềm nhiều, cho nên khả năng giao tiếp (và cả thuyết trình) của giới trẻ đa số là yếu kém.
Nếu bạn thấy ai có khả năng giao tiếp và thuyết trình thu hút, thì chắc chắn người đó đã phải qua một quá trình tự ý thức và tập luyện khá lâu. Và bạn cũng có thể trở thành một người năng động với sự ứng biến giao tiếp linh hoạt và khả năng thuyết trình thu hút xuất chúng, nếu bạn luyện tập kỹ năng này từ hôm nay.
Hãy tham gia các khoá học, đọc thêm các cuốn sách, xem các video (Ted talks chẳng hạn) để có thể trau dồi thêm kỹ năng mềm quan trọng này. Và đừng quên, hãy tận dụng mọi cơ hội có thể thực hành kỹ năng này nhé.
"Fake it till you become it" - bắt chước và làm theo, hãy vờ như bạn chẳng hề ngại ngùng, chẳng hề lúng túng, cũng chẳng hề run rẩy khi phải nói ra những suy nghĩ, những ý tưởng của riêng mình, kể cả những điều kỳ quặc và điên rồ.
4. Học ngoại ngữ
Tôi vẫn luôn khuyên các bạn trẻ, đặc biệt khi còn ngồi trên ghế nhà trường, rằng hãy luôn cố gắng thành thạo tối thiểu một ngoại ngữ. Học ngoại ngữ để tầm nhìn của bạn đi xa hơn khỏi những gì bạn được dạy trong sách giáo khoa.
Học ngoại ngữ để giao tiếp với mọi người ở khắp nơi trên thế giới. Học ngoại ngữ là để biết tự mình xoay sở, tự mình trải nghiệm khi ra nước ngoài. Học ngoại ngữ là để mở rộng tâm hồn và tri thức, để đón nhận những tư tưởng mới mà nếu không biết thứ ngôn ngữ đó, bạn sẽ chẳng thể nào tiếp cận hay hiểu hết được.
Tóm lại, một ngoại ngữ rất cần thiết cho sự thành công trong sự nghiệp của bạn cũng như việc nuôi dưỡng tâm hồn, tri thức, tầm nhìn của bạn. Vì vậy, khi còn có thời gian và đủ sự tập trung, hãy cố gắng quyết tâm học cho thành thạo một ngoại ngữ.
Tiếng Anh có thể là sự lựa chọn hàng đầu như một thứ ngôn ngữ toàn cầu giúp bạn giao tiếp với hầu hết bất cứ ai từ bất cứ quốc gia nào, nhưng cũng đừng vì thế mà bó buộc bạn vào một môn ngoại ngữ duy nhất.
Bạn hoàn toàn có thể chọn tiếng Nhật, tiếng Pháp, tiếng Hàn... Đừng giới hạn bản thân, hãy học bất cứ thứ ngoại ngữ nào đủ thu hút bạn. Học tiếng Anh hay bất kỳ ngoại ngữ nào đều gian nan và đòi hỏi sự kiên trì cao. Vì vậy, hãy cố gắng trên 100% khả năng của bạn cho tới khi thành thạo, đừng từ bỏ.
5. Có kiến thức cơ bản về công nghệ
Trong thời đại công nghệ 4.0 như hiện nay mà bạn lại mù tịt công nghệ, chẳng hạn như không biết cách sử dụng Powerpoint, cách chia sẻ dữ liệu qua Google Drive, hay thậm chí không biết cách download một video trên mạng về thì xin chia buồn. Bạn đã chính thức tụt về phía sau trong cuộc hành trình mang tên cuộc sống hiện đại.
Những kỹ năng công nghệ cơ bản, hay thậm chí chỉ là tin học văn phòng thôi, cũng là một yêu cầu bắt buộc cho giới trẻ. Ngoài ra, các kỹ năng IT mà bạn trau dồi được sẽ luôn là điểm cộng trong CV của bạn khi tham gia thị trường lao động.
Nếu có đủ thời gian rảnh để lướt Facebook, thay vào đó hãy luyện tập thành thạo (tốt nhất bạn nên tham gia các khoá học) tin học văn phòng, hay thậm chí bạn có thể học những thứ phức tạp hơn như Photoshop, đồ hoạ, làm video chẳng hạn.
Bạn sẽ không thể ngờ tới vào một ngày đẹp trời nào đó, các kỹ năng IT này lại thậm chí có thể giúp bạn phát hiện ra các ý tưởng sáng tạo hay mở ra các cơ hội kinh doanh mới lạ.
> Người hướng nội có thể theo đuổi ngành học nào?
> Những mẹo nhỏ để bạn luôn thành công trong bài thuyết trình
Theo VnExpress
