Tìm một góc uống rượu giải sầu hay ăn thật nhiều, hay vung thật nhiều tiền cho việc shopping?
Có một liệu pháp giúp bạn vượt qua nỗi chán chường, tuyệt vọng do giáo sư Albert Ellis sáng lập ra – bạn có thể áp dụng để thay đổi cuộc sống cũng như vượt qua những thời điểm khó khăn của cuộc đời mình:
Thực tế là, đôi khi, khi gặp một chuyện không vừa ý, chúng ta thường đổ lỗi cho hoàn cảnh và những người xung quanh, hơn là nhận ra chính những suy nghĩ tiêu cực của bản thân đã gây ra những cảm giác chán chường và tuyệt vọng. Ở một mức độ nhẹ, tâm trạng tiêu cực này sẽ qua nhanh nhưng nếu nó kéo dài và ngày càng có xu hướng nặng hơn, bạn có thể nghĩ đến cái chết hoặc các biện pháp hành xác để “giải thoát” cho chính mình. Điều này thực sự rất nguy hiểm.
Một phương pháp ra đời từ những năm 1970 – 1980 đã thành công trong việc chữa trị những lối suy nghĩ tiêu cực trên. Đó chính là “Liệu pháp nhận thức hành vi” (Cognitive Behavioral Therapy). Lý thuyết của liệu pháp này chỉ ra rằng, từ việc thay đổi nhận thức, con người sẽ thay đổi hành vi của mình. Như thế, để ngăn chặn các hành vi tiêu cực, phá hủy cuộc sống của bạn cũng như người xung quanh, liệu pháp này sẽ giúp bạn thay đổi suy nghĩ tiêu cực trước, dẫn đến thay đổi về mặt nhận thức từ đó điều chỉnh hành vi theo đúng nhận thức này.
Một trong những nhà tiên phong của liệu pháp này là Albert Ellis (1913-2007). Ông đưa ra “Liệu pháp cảm xúc hợp lí” (Rational-Emotive Therapy – RET), trong đó nhấn mạnh: hầu hết những vấn đề tình cảm và hành vi bắt nguồn từ những suy diễn không thực tế về những sự kiện trong cuộc sống(“musterbation”). Theo Ellis, con người có xu hướng:
Suy nghĩ mang tính tuyệt đối (Think in absolute terms)
VD: “Ngoại hình của mình phải là chuẩn.” —> Khi xuất hiện mụn trên khuôn mặt hoặc hiện tượng mập lên của cơ thể, bạn trở nên khó chịu, tức tối vì chúng phá vỡ sự hoàn hảo của ngoại hình bạn mong đợi. Khi không thể thay đổi thực tế này (bạn không giảm cân được và không làm mụn biến mất như mong muốn), bạn trở nên chán nản, bực dọc, tâm trạng tiêu cực.
Khái quát quá mức (Overgeneralize)
Đây cũng có thể được cho là hiện tượng suy diễn không cần thiết. VD: Bạn bị ai đó chê là nói chuyện dở tệ – >Từ đó bạn nghĩ rằng bạn nói chuyện dở với tất cả mọi người và đâm ra chán nản, mệt mỏi, không muốn giao tiếp với ai nữa.
Làm trầm trọng hóa các vấn đề (Catastrophize)
VD: “Tại sao ai cũng lờ mình đi? Chắc mình là cái gai trong mắt mọi người đây mà!” –> Bạn nghĩ tốt nhất là không nên ra ngoài gặp ai hết và khoá mình trong phòng.
Qua các ví dụ trên, chúng ta thấy rằng những suy nghĩ sai lệch dẫn tới những cảm xúc và hành vi tiêu cực, và có thể biến nạn nhân thành chính mẫu người tiêu cực mà người suy nghĩ không hề mong muốn.
Liệu pháp RET của Albert Ellis sẽ dẫn dắt chúng ta thay đổi nhận thức bằng việc nhận ra những suy nghĩ sai lệch xuất phát từ niềm tin sai lệch và tiến hành đối thoại để loại bỏ chúng:
Nhà tâm lí tranh luận một cách mạnh mẽ với người được điều trị, buộc người được điều trị phải lí giải và bảo vệ cho những suy nghĩ sai lệch của mình.
Bạn cũng có thể tự “điều trị” cho bản thân bằng cách tự tách mình ra làm 2 chủ thể: một người tiêu cực và một người tích cực. Hãy xem xét liệu suy nghĩ của bạn có nằm trong các dạng xu hướng mà Ellis đưa ra ở trên không. Người tiêu cực sẽ lần lượt nêu ra những suy nghĩ tiêu cực, chán chường của mình, còn người tích cực sẽ lần lượt đưa ra các phản bác để loại bỏ các ý nghĩ tiêu cực đó của mình. “Tại sao tôi phải hoàn hảo? Tại sao tôi phải có thân hình người mẫu? Tại sao tôi phải học giỏi tất cả các môn?…”
Đối với Ellis, không có gì trên đời là “kinh khủng” mà đó là chúng ta tự trầm trọng hóa các vấn đề của bản thân. Có ba kỳ vọng phi thực tế làm con người dễ nhụt chí:
“Tôi phải thật tài giỏi”.
“Tất cả mọi người sẽ đối xử tốt với mình”
“Thế giới này sẽ tạo điều kiện tốt để tôi tận hưởng”
Những kỳ vọng này thực tế không bao giờ diễn ra như mong đợi, vì vậy, thái độ nhìn nhận sự việc là điều vô cùng quan trọng. Nếu bạn không cho rằng ba điều trên bắt buộc phải xảy ra, bạn sẽ không cảm thấy thất vọng khi chúng không xảy ra, từ đó tránh tình trạng trở nên buồn chán và tuyệt vọng.
Ví dụ về việc đau khổ trong tình yêu là minh chứng rõ nét nhất cho suy nghĩ tự làm trầm trọng hóa vấn đề của chúng ta. Từ việc đau khổ khi không được đón nhận tình yêu, nhiều người có xu hướng suy diễn ra nguyên nhân vì sao mình không được đáp trả tình cảm, cho rằng mình xấu xí/nghèo khổ/bất tài/vô duyên/xui xẻo/số phận không mỉm cười…Suy nghĩ tiêu cực còn mở rộng sang việc bạn không đạt được điều bạn mong muốn, bị hắt hủi, bị tổn thương, mất mát điều gì đó khó định hình…Khiến cho thất tình trở nên trầm trọng hơn và dẫn đến các bi kịch khác. Thất tình là một trong những nguyên nhân tự tử hàng đầu của những vụ tử tử, xuất phát từ những suy nghĩ tiêu cực, tâm trạng chán chường, nặng nề kéo dài này.
Nếu biết loại bỏ tâm trạng buồn chán, tuyệt vọng, những bi kịch trong cuộc sống của con người sẽ được giảm đi biết bao nhiêu!
Theo Baomoi.com
