Chuẩn đầu ra thiếu thực tế

94% sinh viên mới được tuyển dụng vào các đơn vị cho biết họ thiếu các kỹ năng và rất cần được đào tạo bổ sung. Trong số này, 92% cần bổ sung nghiệp vụ chuyên môn

Chuẩn đầu ra của các trường ĐH hiện nay tập trung vào các yêu cầu về kiến thức, kỹ năng, thái độ, vị trí, khả năng công tác và khả năng học tập nâng cao trình độ sau khi tốt nghiệp… Tuy nhiên, theo đánh giá của nhiều cơ quan và doanh nghiệp, sinh viên khi tiếp nhận công việc vẫn khó đạt các kỹ năng như chất lượng đầu ra mà các trường công bố. Thiếu chuyên môn lẫn kỹ năng Thạc sĩ Lương Thị Hoài Phương, đại diện Ngân hàng Á Châu, cho biết nguyên nhân quan trọng khiến 50% sinh viên ra trường không có việc làm trong lĩnh vực chuyên môn là do chất lượng đào tạo của các trường chưa bảo đảm như cam kết chuẩn đầu ra.

Bà Phương nêu ví dụ chuẩn đầu ra của các trường đào tạo ngành luật đều ghi rõ sinh viên tốt nghiệp sẽ nắm vững kiến thức cơ bản về lĩnh vực luật kinh tế, đủ năng lực vận dụng lý thuyết vào các lĩnh vực chuyên môn, vận dụng các kiến thức chuyên ngành vào kỹ năng thực hành để giải quyết các vụ án, vụ việc… nhưng thực tế số sinh viên đáp ứng được như vậy là rất ít.

Theo khảo sát do Nhân Việt Management Group thực hiện từ tháng 8 đến tháng 11-2011 với trên 925 sinh viên tại các trường ĐH lớn ở TPHCM và Hà Nội, 94% sinh viên mới được tuyển dụng vào các đơn vị cho biết họ thiếu các kỹ năng và rất cần được đào tạo bổ sung. Trong số này, 61% cần bổ sung kỹ năng mềm cơ bản, 53% cần bổ sung kỹ năng quản lý và lãnh đạo, 92% cần bổ sung nghiệp vụ chuyên môn.

“Điều này thể hiện khoảng cách rất lớn giữa nguồn cung và nguồn sử dụng lao động. Khoảng cách xuất hiện cả trong nghiệp vụ chuyên môn và kỹ năng mềm. Thực tế, một tỉ lệ rất lớn sinh viên tốt nghiệp chưa tạo được ấn tượng tốt với nhà tuyển dụng và hầu như không thể vượt qua được thử thách khi thi tuyển”- ông Phan Thanh Bình, Giám đốc chiến lược Nhân Việt Management Group, nhận xét. Cần đánh giá hợp lý Nhiều chuyên gia về giáo dục ĐH lý giải nguyên nhân dẫn đến tình trạng nói trên là do hầu hết các trường xây dựng chuẩn đầu ra theo kiểu lý thuyết, không chú trọng đến quá trình thực hiện dẫn đến xa rời thực tế.

TS Lê Thị Thanh Mai, Trưởng Ban Công tác Sinh viên ĐH Quốc gia TPHCM, cho rằng các trường xây dựng chuẩn đầu ra nhằm giúp người học đạt chuẩn kiến thức, kỹ năng nghề nghiệp khi tốt nghiệp nhưng đối với các kỹ năng mềm như giao tiếp, thuyết trình, làm việc nhóm… thì trong thiết kế chương trình đào tạo của các trường chưa thể hiện rõ. Ngoài ra, khi sinh viên tốt nghiệp, các trường cũng chưa đánh giá đầy đủ về việc sinh viên có đạt yêu cầu kỹ năng hay không.

PGS-TS Võ Xuân Đàn, Trường ĐH Ngoại ngữ - Tin học TPHCM, nói rõ thêm rằng mục tiêu của chuẩn đầu ra là công khai với xã hội về năng lực đào tạo và các điều kiện bảo đảm chất lượng để người học, nhà tuyển dụng biết và giám sát. Vì vậy, nhà trường cần cam kết việc thực hiện chuẩn đầu ra thì mới có ý nghĩa.

PGS-TS Võ Xuân Đàn đề nghị các trường cần tập trung củng cố và tăng cường các điều kiện bảo đảm chất lượng để thực hiện đúng cam kết, đồng thời có kế hoạch và phương pháp đánh giá hợp lý các hoạt động dạy và học; có kế hoạch tuyển dụng, bồi dưỡng phát triển đội ngũ giảng viên bảo đảm trình độ chuẩn; tạo điều kiện để sinh viên tham gia đánh giá chất lượng giảng dạy khi kết thúc môn học và được tham gia đánh giá chất lượng của chuẩn đầu ra…

Quá chênh lệch

Giảng viên Nguyễn Quốc Huy, Trường ĐH Lạc Hồng, cho biết trong một khảo sát do ông và cộng sự thực hiện vào tháng 6-2011 đối với 320 doanh nghiệp ngẫu nhiên trên địa bàn các tỉnh Đồng Nai, Bình Dương, TPHCM cho thấy rất rõ kết quả chênh lệch giữa yêu cầu của nhà tuyển dụng và sinh viên tốt nghiệp mới được tuyển dụng vào làm việc.

Cụ thể: Yêu cầu về kiến thức chuyên môn sinh viên chỉ đáp ứng được 2,63/4,31 điểm của nhà tuyển dụng; tỉ lệ này ở kinh nghiệm làm việc: 2,38/4,09 điểm; kỹ năng cứng: 2,50/4,16 điểm; kỹ năng mềm: 2,75/4,03 điểm…