Chạy đua thành lập trường đại học

Hầu như tỉnh thành nào cũng quyết “sắm” cho mình một trường ĐH, cho nó oách. “TS Lê Trường Tùng, Hiệu trưởng Trường Đại học FPT lấy số liệu thống kê chính thức trên Website của Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) trong 10 năm (2001-2011) cho thấy: Trong 10 năm các trường ĐH, CĐ ngoài công lập tăng thêm 59 trường, cũng trong ngần ấy thời gian số lượng các trường ĐH, CĐ công lập đã là 158. Như vậy mỗi 1 trường ngoài công lập được mở ra thì có khoảng 2,68 trường công lập ra đời. Từ đó TS Tùng ví các trường ĐH, CĐ công mọc như siêu nấm.”

Đoạn trích trên lấy ở báo Giáo dục Việt Nam, một tờ báo của Hiệp hội các trường ĐH-CĐ ngoài công lập. Dĩ nhiên, vì thế nên các bài viết trên báo này ít nhiều thể hiện quan điểm của các trường ngoài công lập. Song, “phát hiện” của TS Tùng rất xác đáng và có “sức nặng”. Số liệu của chính ngành GD nhé, không lại bảo chưa chuẩn!

Nói cho công bằng thì cả công lẫn tư đều phát triển nhanh và mạnh chưa từng thấy. Nhìn vào hình thức thì sự phát triển như thế là đáng mừng. Nhiều trường là thêm nhiều cơ hội học hành cho một xã hội luôn cổ vũ tinh thần học tập.

Đấy là chưa kể đến 2020 phải đạt chỉ tiêu 40% sinh viên ngoài công lập, 450 ngàn sinh viên/vạn dân theo tinh thần Nghị quyết 14/2005 của Chính phủ. Vì thế trường ngoài công lập tăng là đúng chớ sao?

Gần đây Bộ GD-ĐT cũng thấy tỷ lệ trên “có vấn đề” nên xin Thủ tướng cho giảm song mọi sự đã rồi. Trường nào “lên đời” thì đã lên, trường nào thành lập mới thì cũng đã tuyển sinh cả rồi. Đẹp cả đôi đường.

Chuyện của các trường ngoài công lập xin kể sau, giờ quay lại chuyện của TS Lê Trường Tùng. TS Tùng than là trường công mọc nhanh hơn tư là do các trường “lên đời” nhanh quá, từ trung cấp lên cao đẳng rồi từ cao đẳng vọt lên đại học. Có người kể, qua một đêm, sáng sau tỉnh dậy mình đã là giảng viên đại học. Câu chuyện này có thực.

Cùng với cơn sốt bến cảng, sân bay thì hầu như tỉnh thành nào cũng quyết “sắm” cho mình một trường ĐH, cho nó oách.

Tôi đã vài lần được cùng nguyên Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Thiện Nhân về các tỉnh thì thấy tỉnh nào cũng đề xuất xây trường ĐH.

Khi đề xuất thành lập mới chưa được chấp thuận thì họ tìm cách xoay để nâng cấp, “lên đời” các trường trung cấp, cao đẳng hiện có.

Dại gì mà không “lên đời”. Thử hỏi bây giờ ai thèm học trung cấp, cao đẳng nữa? Không “lên đời” nhanh thì các ĐH ở trung ương, rồi các ĐH mới thành lập nó hốt hết sinh viên à? Vì thế, dù có ăn chực nằm chờ để hoàn tất thủ tục cũng phải cố.

Không những thế nhiều ĐH còn tham. Đã ĐH, ngon lành rồi, nó còn “đẻ” ra thêm các hệ cao đẳng rồi cả trung cấp nữa mới đau. Nguồn tuyển là cứ chui hết vào đấy. Thử hỏi còn ai thiết tha nộp đơn thi vào mấy cái trường trung cấp và cao đẳng ở “tỉnh lẻ” nữa? Kinh phí nhà nước rót xuống theo “đầu” sinh viên, không có sinh viên coi như “chết” chứ “sống” thế nào được.

Phải lên đời thôi! Đấy là “tương lai” của các trường cao đẳng sư phạm ở các tỉnh. Càng ngày sinh viên sư phạm ra trường càng thừa mứa. Ai còn vào sư phạm nữa đây? Cao đẳng đa ngành ư? Cái tên ấy sao “hoàng tráng” được bằng ĐH.

Câu chuyên “lên đời” nôm na là như vậy. Trường nào đủ điều kiện thì việc nâng cấp hoàn toàn chính đáng. Thế nhưng…, Bộ GD-ĐT cũng “khổ sở” trong câu chuyện này lắm chứ! “Lên đời” là “quyết tâm chính trị” đâu riêng của trường. Có sự Ngại và Nể...

Tiêu chí để được “lên đời” rõ rành rành, trưng lên bàn “soi” thì chẳng thiếu cái gì, cứ đẹp như mơ, vậy mà bẵng đi vài năm, thanh tra kiểm tra thấy thiếu be thiếu bét. Chẳng hiểu ra làm sao?! Xem ra ai ai cũng đều có lỗi cả.