Năm học mới đã bắt đầu, tuy nhiên vẫn còn rất nhiều vấn đề cần khắc phục và đổi mới. Có 5 vấn đề trọng tâm mà Bộ Giáo dục phải gắt gao kiểm soát và thực hiện trong năm nay.
Chống gian lận trong kì thi THPT Quốc Gia
Năm 2018, ngành giáo dục vướng phải bê bối lớn nhất trong lịch sử thi cử mấy chục năm qua. Hàng chục cán bộ, giáo viên các tỉnh Hà Giang, Sơn La, Hòa Bình bị bắt giam, khởi tố hình sự về tội Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ. Những người này, bằng nhiều thủ đoạn, đã gian lận sửa chữa bài thi, nâng điểm thi THPT quốc gia cho hàng trăm thí sinh.
Trong danh sách thí sinh có điểm trúng tuyển cao vào các trường trong khối quân đội, công an, phần lớn là thí sinh của tỉnh miền núi phía Bắc, đặc biệt là Hòa Bình, Sơn La và Lạng Sơn (tỉnh có nghi vấn gian lận). Không ít học sinh, phụ huynh ấm ức vì có thể những em được điểm cao nhờ gian lận đã cướp đi cơ hội đỗ vào trường tốp của con em mình.
Những bê bối của kỳ thi THPT quốc gia 2018 khiến nhiều người đề xuất hủy bỏ phương thức thi này. Tuy nhiên theo lộ trình được đề ra từ trước, kỳ thi THPT quốc gia sẽ kéo dài đến năm 2020. Trong thời gian tiếp tục tổ chức kỳ thi, Bộ Giáo dục phải khắc phục hạn chế và hoàn thiện nó.
Việc trả lại điểm thi thực tế cho thí sinh các tỉnh đang điều tra gian lận thi cử và xử lý thích đáng các cá nhân sai phạm, thí sinh có liên quan, cũng là nhiệm vụ quan trọng ngành giáo dục cần làm trong năm mới.
Mở rộng mạng lưới cơ sở giáo dục và đào tạo
Một hạn chế trong công tác tổ chức giáo dục đào tạo năm học 2017-2018 được Bộ Giáo dục thừa nhận là "quy hoạch mạng lưới cơ sở giáo dục ở một số địa phương chưa tốt. Điều này dẫn đến tình trạng khu đô thị, khu công nghiệp thiếu trường, lớp; thiếu đất cho xây dựng trường học, đặc biệt là các thành phố lớn".
Hà Nội là minh chứng cho việc thiếu trường lớp. Năm học 2018-2019, thành phố có 1.986.800 học sinh với hơn 2.680 trường học. Riêng số lượng học sinh vào lớp 1 là 180.000, tăng 30.000 so với năm trước. Không đáp ứng được cơ sở vật chất theo quy định 35 em/lớp, cũng không thể từ chối học sinh cấp phổ cập nên nhiều trường ở quận nội đô có sĩ số lớp 1 lên tới 60-68 em.
Một trong những lý do gây quá tải sĩ số lớp học của thủ đô, theo Phó giám đốc Sở Giáo dục Lê Ngọc Quang là quy hoạch mạng lưới trường lớp chưa hợp lý. Đây cũng là tình trạng chung của nhiều tỉnh thành khác như TP HCM, Đà Nẵng, Bình Dương... nơi có những khu đô thị, khu công nghiệp liên tiếp mọc lên.
Việc quy hoạch lại mạng lưới cơ sở giáo dục đại học, đặc biệt là các trường sư phạm, cũng là một trong những nhiệm vụ chủ yếu của ngành giáo dục năm nay.
Cải cách chương trình và sách giáo khoa
Trước đó, mục tiêu đặt ra là từ năm học 2018-2019 sẽ áp dụng chương trình giáo dục phổ thông và sách giáo khoa mới. Với việc không đảm bảo tiến độ thực hiện chương trình, sách giáo khoa mới, quan trọng hơn là cần thêm thời gian tập huấn giáo viên, cải thiện cơ sở vật chất, đáp ứng chương trình, Bộ Giáo dục đã chủ động xin lùi thời hạn. Đề xuất này được Quốc hội thông qua, cho thực hiện chương trình, sách giáo khoa phổ thông mới chậm nhất đến năm học 2020-2021.
Đến nay, Chương trình giáo dục phổ thông tổng thể mới được Ban Chỉ đạo đổi mới chương trình sách giáo khoa giáo dục phổ thông thông qua. Chương trình các môn học vẫn chưa được hoàn tất để ban hành chính thức.
Với hạn chế trên, Bộ Giáo dục xác định một trong những nhiệm vụ quan trọng của ngành năm nay là chuẩn bị tốt nhất điều kiện để thực hiện chương trình, sách giáo khoa mới, trong đó ưu tiên lớp 1.
Chú tâm vào cơ sở vật chất
Theo thống kê của Bộ Giáo dục, đến năm học 2017-2018 cả nước có 578.860 phòng học, trong đó còn hơn 147.000 phòng chưa kiên cố, chiếm 25,4%. Tỷ lệ phòng học bộ môn của cấp THCS và THPT chưa đáp ứng được quy định vẫn cao, lần lượt là 30,1% và 23,3%. Nhà vệ sinh học sinh bán kiên cố, tạm, mượn cũng chiếm tỷ lệ cao là 32,6%. Điều này không chỉ diễn ra ở các trường từ mầm non đến THPT mà còn ở nhiều trường đại học, cao đẳng.
Cụ thể, ngành sẽ rà soát, đánh giá thực trạng cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học của cơ sở giáo dục để các địa phương xây mới, sửa chữa, cải tạo. Bộ đồng thời điều chỉnh, bổ sung và ban hành các quy định về quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật với cơ sở vật chất trường, lớp học, thiết bị dạy học cho phù hợp với chương trình giáo dục phổ thông mới.
Thừa, thiếu giáo viên vẫn là bài toán khó
Thống kê chưa đầy đủ của Bộ Giáo dục, tại 43 tỉnh thành hiện thiếu gần 76.000 giáo viên. Trong đó, bậc mầm non có số lượng thiếu lớn nhất là 43.700; tiểu học thiếu gần 19.000. Riêng bậc THCS và THPT có tình trạng thừa thiếu cục bộ. Bậc THCS thiếu 10.000 giáo viên nhưng đồng thời thừa 12.000. Cấp THPT thiếu trên 3.000 người nhưng đâu đó lại thừa.
Ngành giáo dục do đó đặt mục tiêu trong năm học mới, các địa phương cần rà soát, sắp xếp lại đội ngũ giáo viên, có phương án phù hợp để khắc phục tình trạng thừa thiếu, nhất là vùng tăng trưởng nóng về quy mô học sinh.
"Việc cắt giảm biên chế không được thực hiện máy móc mà phải căn cứ thực tế để cắt ở nơi thừa và tuyển thêm giáo viên cho nơi thiếu", Phó thủ tướng Vũ Đức Đam phát biểu trong Hội nghị tổng kết năm học ngày 2/8.
Kênh tuyển sinh - Trang Nguyễn
