Thay vì hỏi những câu như: "Làm sao để tránh những suy nghĩ tiêu cực?", hãy hỏi mình: "Phải làm gì để nâng cao nhận thức, tránh khỏi những bẫy tâm lý thường ngày?".
Cuộc sống là để cân bằng giữa hai thái cực. Tích cực và hướng lên cho chúng ta hy vọng và chúng ta ngày càng nỗ lực nhiều hơn, nhưng suy nghĩ tiêu cực khiến chúng ta thực tế và khách quan hơn. Tuy nhiên, nếu bạn không biết cách kiểm soát, những suy nghĩ này sẽ nuốt trọn bạn.
Trang Psychology Today đã liệt kê 3 bẫy tâm lý hay lỗi tư duy thường gặp:
Tư duy nhị nguyên
"Bài phát biểu của mình hỏng vì luận điểm không rõ ràng".
"Mọi người xung quanh có đôi có cặp, còn tôi cô đơn vì tôi không xứng đáng được yêu thương".
"Ba mẹ người ta hoàn hảo vì luôn ủng hộ cho ước mơ con cái họ, còn ba mẹ tôi lại ngăn cản, chì chiết, phá hỏng đam mê".
Những suy nghĩ như vậy có từng tồn tại trong tâm trí bạn? Đừng lo, bạn không hề cô đơn. Bản năng của con người luôn khiến chúng ta so sánh với người khác. Từ nhỏ, chúng ta học khái niệm "cao lớn" bằng cách so với những thứ, những người "thấp bé" hơn, hay "già" thì đối nghịch với "trẻ". Lúc nào cũng hoặc cái này hoặc cái kia, hoặc "trắng" hoặc là "đen". Chẳng trách tại sao khi ta thấy mọi người có vẻ tốt hơn mình thì tức là bản thân đang không bằng người khác, kém cỏi hơn và trở nên mặc cảm.
Nhưng chẳng lẽ không có sự tương đối đâu đó giữa một bài phát biểu hoàn hảo và một diễn văn lủng củng? Chẳng lẽ việc không độc thân hay kết hôn là định nghĩa cho việc bạn có xứng đáng được yêu thương? Như vậy chẳng phải cũng đồng nghĩa với việc bạn không bao giờ được mắc sao lầm sao?
Cách để tránh lỗi tư duy nhị nguyên
Bước đầu tiên là tôn trọng những suy nghĩ tiêu cực này, mục đích không phải để thuyết phục bản thân rằng điều đó là ổn mà ngược lại là sự thật. Cần biết đúng tình huống và phân tích kỹ càng.
Trong trường hợp bố mẹ bạn không ủng hộ ước mơ của bạn, có thể là do họ có thêm kinh nghiệm sống và không muốn bạn rơi vào tình trạng đau đớn. Cha mẹ có thể không khuyến khích sự nhiệt tình này, nhưng họ sẽ ủng hộ và giúp đỡ theo những cách khác, chẳng hạn như gặp gỡ bạn bè, giáo dục bạn từ nhỏ và dạy bạn từ làm người mẫu đến người mẫu. Đưa ra lời khuyên, nhưng nó không có nghĩa là cha mẹ của bạn đang hủy hoại cuộc sống của bạn.
Lần tới, khi tâm trí bạn cố tạo ra một câu chuyện, hãy dừng lại, ngẫm nghĩ và nhìn vào một bức tranh lớn hơn, để có thể thấy những sự lựa chọn, nhận định khác.
Tư duy nhị nguyên là một sai lầm cản trở bạn trên con đường thành công
Suy đoán vô căn cứ
"Cô ấy không nghe máy của tôi là vì vẫn đang giận tôi".
"Nếu mình không viết hết các thành tích đạt được thì sẽ không được tuyển vào công ty".
"Bác sỹ có biểu hiện không tốt lắm khi nhìn báo cáo sức khỏe của tôi, chẳn hẳn tôi bị bệnh rất nghiêm trọng".
Bộ não con người làm việc nhanh hơn cái miệng. Việc này rất hữu ích, giúp chúng ta suy nghĩ cẩn trọng trước khi phát ngôn điều gì đó. Tuy nhiên, trong một số trường hợp khi chưa đủ thông tin, chính não bộ cho rằng bạn đã biết mọi thứ. Điều này gây nên sự lo lắng và chúng ta có thể sẽ xử sự để lời suy đoán của mình thành sự thật, vì nghĩ rằng dù cố đến mấy thì cũng sẽ vậy thôi.
Ví dụ, bạn nghĩ rằng không ai trong câu lạc bộ thích mình hết, bạn sẽ trở nên tự ti và cố trốn mình trong góc phòng. Mọi người khi thấy bạn như vậy càng khó tiếp cận và làm quen hơn, càng khiến bạn cảm thấy mặc cảm, một vòng luẩn quẩn cứ thế lặp lại.
Cách tránh việc kết luận vội vàng
Nếu đang cảm thấy tiêu cực, chán nản về vấn đề nào đó, hãy tự hỏi bản thân mình có khả năng đọc suy nghĩ mọi người hay du hành thời gian không hay đó chỉ là những suy đoán vô căn cứ. Hãy nhớ rằng, dù đúng hay không nỗi lo đó có thể chưa thành hiện thực. Đừng dành thời gian cho những suy đoán viễn vông, thay vào đó hãy tìm những bằng chứng cụ thể và phương pháp giải quyết.
Biện minh lỗi lầm
"Mỗi khi tôi mất ngủ, cả ngày hôm sau sẽ không thể làm việc hiệu quả được".
"Vợ tôi chẳng bao giờ rửa bát đũa sau khi ăn. Cô ấy thật vô trách nhiệm".
"Tôi không thể vẽ, tất cả những gì tôi biết là vẽ hình que".
Bộ não con người là một luật sư biện hộ giỏi. Một cách vô thức, con người có thói quen khẳng định một việc và cố tìm ra lí do để bảo vệ cho ý kiến đó. Trong ví dụ việc mất ngủ, giấc ngủ tất nhiên sẽ ảnh hưởng đến hiệu quả làm việc nhưng không thể đổ lỗi hoàn toàn cho nó. Hãy dừng việc tìm ra một cái cớ để biện minh cho lỗi lầm bản thân.
Cách tránh tư duy đổ lỗi
Có thể bạn không có tài năng hội họa bẩm sinh, nhưng bạn đã bao giờ cố hết sức vẽ một bức tranh hoàn thiện? Picasso sẽ chẳng bao giờ trở thành một họa sĩ đại tài nếu ông liên tục nói với bản thân rằng mình không thể.
Khi cảm thấy bất lực trước khó khăn nào đó, hãy nghĩ xem bạn có đang nhìn nhận vấn đề với một cái bịt mắt. Hãy luôn tin vào khả năng bản thân và cố gắng nỗ lực hết sức, có lẽ chính bạn cũng không ngờ về sức chịu đựng của mình đấy.
Theo CAFEF
