Học viện Báo chí và Tuyên truyền (tên tiếng Anh là Academy of Journalism and Communication) là trường đại học trọng điểm quốc gia của Việt Nam, trực thuộc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh là trường nằm trên địa bàn Thành phố Hà Nội (trường chỉ có duy nhất một cơ sở tại Hà Nội).
Học viện Báo chí và Tuyên truyền được thành lập ngày 16/1/1962, theo Nghị quyết số 36 NQ/TW của Ban Bí thư Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam khoá III, trên cơ sở hợp nhất 3 trường: trường Nguyễn Ái Quốc phân hiệu II, trường Tuyên huấn và trường Đại học Nhân dân
Năm 1990, Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng (tên gọi chức danh Thủ tướng Chính phủ lúc trước) đã ra quyết định số 406-HĐBT ngày 20/11/1990 công nhận Trường là trường đại học, kể từ đây Trường vừa là một trường Đảng trực thuộc Ban Bí thư Trung ương, đồng thời là trường đại học trong hệ thống giáo dục Việt Nam.
Năm 1993, theo quyết định số 61 QĐ/TW ngày 10/03/1993 của Bộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam, Trường trở thành trường đại học trực thuộc cơ quan chủ quản là Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh.
Trong suốt hơn 50 năm hoạt động, Học viện Báo chí và Tuyên truyền đã nhiều lần thay đổi tên gọi như:
- Trường Tuyên giáo Trung ương (1962-1969);
- Trường Tuyên huấn Trung ương (1970 -1983);
- Trường Tuyên huấn Trung ương I (1984 - 2/1990) hợp nhất trường Tuyên huấn Trung ương với trường Nguyễn Ái Quốc V;
- Trường Đại học Tuyên giáo (1990- 3/1993);
- Phân viện Báo chí và Tuyên truyền (4/1993 đến 6/2005);
- Học viện Báo chí và Tuyên truyền (6/2005 đến nay)
Hiện nay, Học viện có gần 400 cán bộ, viên chức, trong đó 2/3 là giảng viên. Đội ngũ cán bộ giảng dạy có 23 giáo sư, phó giáo sư, hơn 80 tiến sĩ, trên 150 thạc sĩ. Ngoài ra, Nhà trường cũng mời nhiều giáo sư, phó giáo sư, tiến sĩ, các chuyên gia đầu ngành về lý luận chính trị và báo chí, truyền thông tham gia giảng dạy, hướng dẫn viết luận án và luận văn, tham gia Hội đồng chấm luận án tiến sĩ, luận văn cao học.
Trường được tổ chức từ 18 khoa đào tạo, trong đó gồm:
- Khoa Triết học
- Khoa Kinh tế
- Khoa Chủ nghĩa Xã hội Khoa học
- Khoa Lịch sử Đảng
- Khoa Xây dựng Đảng
- Khoa Chính trị học
- Khoa Tuyên truyền
- Khoa Báo chí
- Khoa Quan hệ công chúng - Quảng cáo
- Khoa Phát thanh - Truyền hình
- Khoa Quan hệ Quốc tế
- Khoa Xuất bản
- Khoa Xã hội học
- Khoa Nhà nước - Pháp luật
- Khoa Tư tưởng Hồ Chí Minh
- Khoa Ngoại ngữ
- Khoa Kiến thức giáo dục đại cương
- Khoa tâm lý giái dục và nghiệp vụ sư phạm