Môn Địa lý thuộc Khoa học tự nhiên hay Khoa học xã hội?

Môn Địa lý thuộc Khoa học tự nhiên hay Khoa học xã hội? Nhiều ý kiến thắc mắc môn Địa lý vào bài thi tổ hợp Khoa học xã hội liệu đã phù hợp khi đây là môn học tổng hợp kiến thức cả tự nhiên và xã hội.

Môn Địa lý thuộc Khoa học tự nhiên hay Khoa học xã hội?

Một trong những điểm mới trong dự thảo của kỳ thi THPT quốc gia 2017 là xuất hiện hai bài thi tổ hợp Khoa học tự nhiên và xã hội. Cụ thể, với cách chia mà Bộ GDĐT đưa ra, môn Địa lý cùng môn Lịch sử và Giáo dục công dân để hợp thành một bài thi tổ hợp mang tên Khoa học xã hội.

Tuy nhiên, một số ý kiến cho rằng việc xếp vào nhóm như thế này liệu có sai về bản chất khi đây là một môn học tổng hợp kiến thức cả tự nhiên và xã hội. Thậm chí, hiện ĐH Tự nhiên (ĐHQG Hà Nội) có hẳn Khoa Địa lý. Trong khi đó, ở ĐHQG TP Hồ Chí Minh, Khoa Địa lý thuộc Trường ĐH Khoa học Xã hội và nhân văn.

Một người nghiên cứu về giáo dục thắc mắc: “Tại sao ở nước ta môn Địa lý đáng ra phải học nhiều về tự nhiên mà lại xếp vào tổ hợp Khoa học xã hội?”

Về điều này, GS.TS Nguyễn Cao Huần (Khoa Địa lý, Trường ĐH Khoa học Tự nhiên, ĐHQG Hà Nội) khẳng định bản chất Địa lý là môn học gồm cả kiến thức tự nhiên và xã hội.

“Quan niệm Địa lý là môn học khoa học xã hội hay khoa học tự nhiên đều sai hết vì nó là môn khoa học liên ngành. Nó là một môn khoa học tổng hợp vừa phản ánh tự nhiên vừa phản ánh kinh tế xã hội”, GS Huần nói.

GS Huần cho rằng không nên xếp môn Địa lý vào bài thi tổ hợp mang tên Khoa học xã hội bởi điều này vô hình trung làm học sinh và xã hội hiểu sai về bản chất môn học này.

“Địa lý có quá nhiều kiến thức liên quan đến khoa học tự nhiên chứ đâu phải chỉ xã hội. Ví dụ nó phản ánh khí hậu, thời tiết, tài nguyên, thổ nhưỡng, địa lý thực vật, các vấn đề môi trường, tai biến thiên nhiên,... trong phục vụ những vấn đề phát triển dân cư, quy hoạch về các khu dân cư, phát triển kinh tế gắn với mỗi cộng đồng nào đấy”, GS Huần dẫn chứng.

Địa lý là một môn khoa học tổng hợp cả xã hội và cả tự nhiên vì vậy cần phải để làm môn độc lập.

Đồng quan điểm, GS Trương Quang Hải chia sẻ: “Tôi nghĩ nếu chỉ mảng địa lý nhân văn thì được nhưng còn mảng địa lý tự nhiên nữa, do đó nếu xếp vào bài thi Khoa học xã hội tôi cho chưa bao hết được. Xếp như vậy tiện nhóm chung để đỡ thi lẻ các môn, nhưng gộp vào tên gọi tổ hợp đó thì không hợp lý”.

Bởi địa lý dân cư, đô thị, kinh tế, công nghiệp, nông nghiệp, dịch vụ, du lịch,... thuộc xã hội, còn kiến thức về khí hậu, thủy văn, thổ những, tài nguyên, địa hình,... lại thuộc về tự nhiên.

Theo GS Hải, nếu xếp vào bài thi Khoa học xã hội sẽ khiến phụ huynh, học sinh và xã hội dần có một cách nhìn nhận sai lệch. Do đó nếu tách được làm một môn thi độc lập là tốt nhất. Tuy nhiên, ông Hải cũng thừa nhận cái khó là giờ môn nào cũng “bày ra” tất cả thì học sinh phải thi nhiều môn và học quá nhiều kiến thức.

GS.TSKH. Vũ Minh Giang, Chủ tịch Hội đồng khoa học và đào tạo (ĐH QG Hà Nội) có cách nhìn khác và đồng tình với việc xếp Địa lý vào bài thi tổ hợp này.

“Địa lý có 2 phần địa lý nhân văn và địa lý tự nhiên, nhưng ở phổ thông là địa lý nhân văn. Ví dụ đất, nước,... như thế thì dân số như thế nào, rồi cơ cấu kinh tế như thế nào... Tức là phần địa lý tự nhiên gần như không có mà chủ yếu là kiến thức tích hợp giữa nhân tố con người với điều kiện tự nhiên. Do đó theo tôi việc xếp địa lý vào khoa học xã hội là hợp lý”, ông Giang phân tích.

Là người trực tiếp giảng dạy môn Địa lý lớp 12, cô Nguyễn Thị Hồng Huệ (Trường THPT Chuyên Phan Bội Châu) cho rằng chương trình lớp 12 (sẽ áp dụng vào thi THPT quốc gia 2017) nghiêng nhiều hơn về khoa học xã hội. Bởi trong chương trình sách giáo khoa l chủ yếu nói về địa lý kinh tế xã hội, trong khi địa lý tự nhiên chỉ chiếm một phần nhỏ.

“Nếu bàn nên xếp vào Khoa học tự nhiên hay xã hội, thì thực ra ở nước ta trước nay đều mặc định xếp Địa lý vào môn xã hội. Tuy nhiên trong quá trình dạy học, tôi thấy môn Địa lý nghiêng nhiều về tự nhiên hơn, tư duy logic. Thậm chí nhiều bài tập liên quan đến tính toán như cơ cấu %,…”.

Chị Huệ cho rằng với dự kiến của Bộ GDĐT, năm 2017 (nội dung đề thi chủ yếu trong chương trình lớp 12 THPT) thì việc xếp môn Địa vào tổ hợp này có thể chấp nhận được.

“Tuy nhiên, với định hướng năm 2018 nội dung đề thi có thêm chương trình lớp 11 và từ năm 2019 trở đi, nội dung đề thi nằm trong chương trình 3 năm THPT, có rất nhiều kiến thức địa lý tự nhiên. Do đó, việc xếp vào bài thi Khoa học tự nhiên hay xã hội, Bộ GD-ĐT cần nghiên cứu kỹ.