Đưa Chi Pu vào đề thi gây tranh cãi

Học sinh có cần biết nhân vật, sự kiện được đề cập?

Không phải đến khi đề kiểm tra học kỳ 1 môn văn của một trường THPT ở Phú Thọ đề cập đến sự kiện Chi Pu tung MV (video ca nhạc) đánh dấu trở thành ca sĩ và bị dư luận cũng như người trong giới “ném đá” thì dư luận mới đặt vấn đề nên đưa thời sự thế nào trong đề thi năm 2016, khi đề thi môn vật lý của Trường THPT Nguyễn Hữu Thọ (TP.HCM) yêu cầu học sinh (HS) vận dụng một chi tiết trong bộ phim Hàn Quốc đang làm mưa làm gió với giới trẻ lúc bấy giờ là Hậu duệ mặt trời thì cũng đã nổi lên nhiều cuộc tranh luận về việc này.

Phần lớn các ý kiến phản bác cho rằng đâu phải ai cũng biết Chi Pu là ai, không phải HS nào cũng xem phim Hậu duệ mặt trời... Người theo lập luận này cho rằng ra đề như thế là phản khoa học, không đúng kỹ thuật, gây khó cho HS. Có người nhận định đưa nhân vật này vào đề là không xứng đáng, sự kiện kia là tầm thường. Cũng có lập luận rằng đề thi mà cứ chạy theo sự kiện của giới showbiz sẽ dần thiếu tính giáo dục khiến HS cứ quan tâm đến những tranh cãi không cần thiết...

Nhưng đây đâu phải là điều quan trọng. HS không cần phải biết Chi Pu là ai cũng như chưa xem phim Hậu duệ mặt trời vẫn có thể làm bài nếu đề thi thỏa mãn những yếu tố cần thiết. Chẳng hạn người ra đề phải bao quát câu chuyện, sự kiện đề cập với đầy đủ thông tin và đưa ra yêu cầu cụ thể. Từ đó HS cứ thế mà làm.

Nói cách khác, những vấn đề thời sự trong đề thi chỉ là cái cớ để yêu cầu HS vận dụng những kiến thức, kỹ năng trong quá trình học tập giải quyết vấn đề chứ đâu yêu cầu HS phải biết mới có thể làm được. Thay vì yêu cầu HS tính cơ năng, động năng, thế năng của một vật nào đó như đề thi xưa nay vẫn làm thì giờ HS sẽ tính qua một vật cụ thể với một tình huống ấn tượng hơn như chiếc điện thoại di động bị hất lên trong bộ phim đang rất nóng vào thời điểm đó.

Thời sự nhưng không thoát ly kỹ năng

Điều quan trọng hơn mà giáo viên và HS cần lưu tâm là dù đưa vào chuyện thời sự nhưng đề thi vẫn phải dựa trên nền tảng kiến thức, yêu cầu kỹ năng trong chương trình học.

Chẳng hạn ở môn văn, HS học cách hóa thân thành nhân vật để nêu cảm xúc, suy nghĩ của mình về nhân vật trong một tình huống nào đó. Như vậy, giáo viên hoàn toàn có thể đổi mới bằng cách đưa một nhân vật thời sự vào đề thi miễn sao yêu cầu HS đáp ứng được kỹ năng đã được học.
Cũng tương tự như vậy nếu với mục đích giúp kiểm tra được khả năng phản biện, đặt ngược vấn đề, tranh luận... thì việc yêu cầu HS viết một đoạn văn trình bày suy nghĩ của mình trước đề xuất của PGS-TS Bùi Hiền về cải tiến chữ viết gây sôi sục trong dư luận trong thời gian vừa qua cũng là điều bình thường. Không phải sợ đây là vấn đề chưa nghiên cứu tường tận nên chưa thể cho HS phát biểu. Mấu chốt ở đây là kiểm tra được kỹ năng phản biện, đặt ngược vấn đề của HS chứ không phải sự hiểu biết chi tiết về nghiên cứu này.

Thêm một vấn đề không kém quan trọng là khi đưa chuyện thời sự vào đề thi, nghĩa là ra đề theo hướng mở thì đáp án cũng phải mở để đánh giá hết năng lực của từng HS.

Theo Thanh niên