>> Giáo dục, tuyển sinh, hướng nghiệp, tư vấn tuyển sinh, học đường

Theo Bộ GD-ĐT, tỉ lệ học sinh tốt nghiệp THCS vào học trung cấp chuyên nghiệp hoặc học nghề hiện chưa đến 6%. Già nửa học sinh tốt nghiệp THPT vào ĐH và CĐ, số còn lại phần lớn tham gia ngay vào thị trường lao động mà không qua học nghề.

Thiếu thông tin hướng nghiệp, phân luồng học sinh gặp bế tắc: 1,8% tốt nghiệp THCS vào học TCCN

Phân luồng sau THCS là việc buộc phải làm để nâng cao chất lượng đào tạo và cân đối nguồn nhân lực. Và một trong những mục tiêu của Chiến lược phát triển Giáo dục giai đoạn 2011 - 2012 từng đặt ra yêu cầu “điều chỉnh cơ cấu ngành nghề và trình độ đào tạo” và đến năm 2020 “các cơ sở giáo dục nghề nghiệp có đủ khả năng tiếp nhận 30% số học sinh tốt nghiệp THCS”.

Tuy nhiên, mô tả của các cơ quan quản lý nhà nước cũng như các chuyên gia về phân luồng học sinh sau THCS và THPT cho thấy thực trạng bức tranh phân luồng ngày càng ảm đạm.

Theo báo cáo của Vụ GD Chuyên nghiệp, Bộ GD-ĐT, năm học 2011 - 2012 cả nước có khoảng trên 70% học sinh tốt nghiệp THCS vào học THPT, khoảng trên 8% nữa vào bổ túc THPT. trong khi đó Chỉ có 1,8% tốt nghiệp THCS vào học Trung cấp chuyên nghiệp (TCCN) (năm 2010 - 2011) và 2% (năm 2011 - 2012), còn rất xa so với chỉ tiêu 30% mà Bộ Chính trị giao.

Phần lớn học sinh lựa chọn trường ĐH, CĐ hơn là TCCN.

Điều này gây áp lực rất lớn cho các trường ĐH, CĐ, trong khi đó, các trường TCCN, trường nghề tuyển sinh vô cùng khó khăn; những nhà máy, xí nghiệp, doanh nghiệp lại rất cần người có kỹ năng nghề nghiệp ở bậc nghề, TCCN.

Bộ GD-ĐT cho hay, nếu cộng cả số học sinh tốt nghiệp THPT chưa tiếp tục học với số bỏ học và trượt tốt nghiệp hàng năm, vào khoảng 350.000 học sinh. Nếu những học sinh này vào học nghề từ sớm, rõ ràng hiệu quả kinh tế sẽ cao hơn.

Thiếu thông tin hướng nghiệp, phân luồng học sinh gặp bế tắc

Thiếu thông tin hướng nghiệp, phân luồng học sinh gặp bế tắc

Theo các chuyên gia, sự èo uột của hoạt động tuyển sinh hệ thống trường TCCN và trường nghề chịu tác động rất lớn từ nhận thức của gia đình, xã hội và học sinh về vị trí và vai trò của giáo dục nghề nghiệp.

PGS TS Đỗ Thị Bích Loan, Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam cho biết, cách đây hai năm, viện này đã từng làm một khảo sát lấy ý kiến của các em học sinh tại bốn địa phương, trong đó có Hà Nội, về mong muốn vào học ở cơ sở giáo dục nào sau khi học xong THCS. 69% học sinh Hà Nội muốn vào THPT, chỉ 2,9% muốn vào trường TCCN và 1,8 muốn vào trường nghề.

Cũng năm đó, viện này làm một khảo sát khác về phân luồng học sinh sau THPT ở 20 trường của 10 tỉnh/ thành đại diện cho ba vùng Bắc, Trung, Nam. 97,7% trong tổng số 1.737 học sinh được hỏi cho biết các em sẽ thi ĐH sau khi tốt nghiệp THPT. Riêng bốn tỉnh Hưng Yên, Thanh Hóa, Quảng Nam và Đồng Nai, có 100% số em được hỏi đều cho biết là sẽ thi ĐH.

Tìm lối thoát cho phân luồng học sinh

Ông Lê Đông Phương, Viện Khoa học giáo dục Việt Nam, chỉ ra rằng đa số HS, nhất là bậc THCS, đều “đói” thông tin về nghề nghiệp, trong khi các tài liệu giáo dục hướng nghiệp chỉ đề cập đến một số ít nghề phổ biến trong rất nhiều nghề hiện nay. Điều này đã ảnh hưởng rất nhiều đến sự lựa chọn phân ban và định hướng học tập hàn lâm sau này của HS bậc THPT.

Thực trạng là hiện nay có tới hơn 2/3 HS lớp 10 đăng ký học ban khoa học tự nhiên để thi khối A, trong khi rất nhiều HS có năng lực và sẽ có tương lai thực sự nếu lựa chọn các hướng khác. Ông Phương đề xuất phải tổ chức hướng nghiệp cho HS từ năm lớp 6 chứ không đợi đến lớp 9.

Chính Bộ GD-ĐT cũng thừa nhận điều này khi nhận định công tác giáo dục hướng nghiệp trong nhà trường phổ thông còn yếu; quy mô, điều kiện của các cơ sở dạy nghề và TCCN chưa đáp ứng được nhu cầu cũng là nguyên nhân khiến công tác phân luồng HS sau THCS chưa đạt yêu cầu.

Bên cạnh đó, Bộ GD-ĐT cũng chỉ rõ, trước hết phải nói đến nhận thức của người dân, nhà trường và xã hội đối với giáo dục nghề nghiệp còn hạn chế. Nhiều gia đình và học sinh không lượng sức học của bản thân, điều kiện kinh tế gia đình để tìm con đường học nghề từ sớm. Bên cạnh đó, sự nghèo nàn trong hệ thống thông tin thị trường lao động, thiếu việc làm trên thị trường lao động và điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn, việc các doanh nghiệp đòi hỏi người dự tuyển phải tốt nghiệp THPT cũng là trở ngại cho công tác phân luồng.

Vụ Giáo dục chuyên nghiệp đang xem xét quy định tỷ lệ phân luồng HS sau THCS là 70/30. Nghĩa là 70% HS tốt nghiệp THCS vào THPT, 30% còn lại vào học các trung tâm giáo dục thường xuyên, TCCN và học nghề. Tuy nhiên, theo Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Bùi Văn Ga, để làm được việc này, vấn đề tiên quyết là phải giải quyết được việc làm cho người học. Cũng theo khảo sát của Vụ Giáo dục chuyên nghiệp, có đến 85,4% ý kiến đồng ý với nhận xét thiếu việc làm là nguyên nhân ảnh hưởng đến phân luồng giáo dục.

Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Phạm Vũ Luận đã từng ví việc phân luồng HS vào học nghề hiện nay như “con đường nho nhỏ ngoằn ngoèo khó đi” nên không hề dễ dàng. Ông Luận khẳng định một mình ngành GD-ĐT không thể làm nổi. Phân luồng muốn làm được thì phải mở đúng tuyến và phải có hàng loạt những giải pháp hỗ trợ, từ việc tuyển sinh đầu vào đến việc sử dụng lao động sau khi tốt nghiệp, chính sách ưu tiên về học phí so với ĐH, CĐ...

Bộ trưởng khẳng định: “Nếu chỗ tuyển dụng nào cũng đòi hỏi phải tốt nghiệp ĐH, có bằng thạc sĩ... thì dù có tuyên truyền, vận động và đổi mới hoạt động của các trường trung cấp cách mấy cũng không thu hút được HS vào học nghề và việc phân luồng vẫn không có lối thoát”.

Theo Petrotime