1. Đề thi THPT quốc gia nằm trong chương trình phổ thông, đặc biệt là lớp 12
Theo thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Bùi Văn Ga cho biết, hiện nay, vì chương trình sách giáo khoa mới chưa có nên việc thay đổi đề thi cũng theo từng bước các em có thể thích nghi, không gây sự hoang mang lo lắng cho thí sinh. Vì vậy, trong năm 2015 này và những năm tiếp theo, đề thi cũng sẽ được ra theo hướng đã biết trong năm 2014 trở về trước, tức là đề thi vẫn nằm trong chương trình phổ thông, đặc biệt là lớp 12. Những kinh nghiệm như: đề kiểu mở, vận dụng thực tiễn, không bắt buộc thuộc lòng máy móc…sẽ được vận dụng trong kỳ thi THPT quốc gia sắp tới. Để đảm bảo kỳ thi đạt cả hai mục đích vừa xét tốt nghiệp THPT vừa tuyển sinh ĐH-CĐ, đề thi sẽ có phần cơ bản là những kiến thức nền tảng của chương trình phổ thông, có phần nâng cao để phân loại học sinh để giúp các trường đại học tuyển sinh. Vì vậy, các em cứ yên tâm ôn tập theo chương trình đã học hiện nay.
2. 60% nội dung đề thi THPT quốc gia là để tốt nghiệp THPT
Ngày 23-6, ông Mai Văn Trinh - Cục trưởng Cục Khảo thí và Kiểm định chất lượng giáo dục, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) - cho biết cả nước có hơn 1 triệu thí sinh dự thi THPT quốc gia 2015. Trong đó 27,8% dự thi chỉ để xét tốt nghiệp; 59% dự thi vừa xét tốt nghiệp vừa xét tuyển vào ĐH, CĐ và 13,2% thí sinh tự do chỉ thi ĐH.
Theo ông Mai Văn Trinh, sau khi Bộ GD&ĐT công bố đề thi minh họa, một nhóm công tác đã tổng hợp các ý kiến góp ý của thầy cô, học sinh, chuyên gia… và trên cơ sở đó sẽ căn chỉnh để tổng hợp được một đề thi hợp lý.
Vì đây là kỳ thi phải đảm bảo 2 mục đích tốt nghiệp và tuyển sinh 2015 vào ĐH nên bài thi sẽ được tính toán định tính. Cụ thể đề thi sẽ được làm với khoảng 60% nội dung dễ và trung bình để đảm bảo cho đa số các em tốt nghiệp và 40% để phân hóa, xét tuyển vào ĐH, CĐ. Vì vậy, ông Trinh phân tích, nếu bài thi tốt nghiệp năm ngoái là 10 điểm thì trong kỳ thi tốt nghiệp THPT quốc gia 2015, sẽ tương xứng với 6 điểm. Vì vậy, ông Trinh nói: Trong kỳ thi năm ngoái, một thí sinh đạt 5 điểm/môn đã tốt nghiệp thì năm nay đạt 3 điểm/môn đã tốt nghiệp. Vì thế, học sinh diện ưu tiên năm nay sẽ có thể tốt nghiệp với 2,5 điểm/môn. Với hệ quy chiếu mới là như vậy, cấu trúc đề thi sẽ đi theo lô-gíc để tỷ lệ đạt từ 3 điểm/môn trở lên sẽ tương đương với tỷ lệ đạt từ 5 điểm/môn trở lên của năm trước
3. Đề thi sẽ sắp xếp câu hỏi theo trình tự từ dễ đến khó
Ông Trinh cũng nói thêm đến thời điểm này, khâu chuẩn bị đề thi đã hoàn thành. Đề thi THPT quốc gia năm nay sẽ xây dựng theo hướng tiệm cận với cách đổi mới phát huy năng lực của người học, bước đầu tác động trở lại quá trình dạy học ở trường phổ thông.
Trước lo lắng của nhiều thí sinh về việc đề thi minh họa 8 môn thi trong kỳ thi THPT quốc gia mà nhiều địa phương tổ chức thi thử theo công bố của Bộ GD-ĐT là quá khó, ông Trinh cho biết sau khi công bố đề thi minh họa, Bộ GD-ĐT đã thành lập tổ tiếp thu, phân tích ý kiến góp ý và trên cơ sở đó có những điều chỉnh hợp lý hơn khi xây dựng đề thi, ba-rem điểm nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho thí sinh.
Dự kiến đề thi THPT quốc gia năm 2015 có khoảng 60% câu hỏi nằm trong phạm vi kiến thức, kỹ năng cơ bản để xét công nhận tốt nghiệp, 40% câu hỏi mang tính phân hóa cao để lựa chọn những thí sinh có năng lực.
Thí sinh chỉ cần làm được 50% nội dung câu hỏi cơ bản là đạt yêu cầu tốt nghiệp. Nếu so với đề thi tốt nghiệp THPT năm 2014, thí sinh có bài thi đạt điểm tối đa là 10 thì với đề thi năm nay, sẽ là 6 điểm. Như vậy, thí sinh chỉ cần đạt 3/10 điểm với đề thi năm nay là đạt yêu cầu ở mức trung bình. Có thể có những thí sinh chỉ đạt 2,5 điểm/môn nhưng được cộng điểm ưu tiên thì vẫn đạt yêu cầu tốt nghiệp THPT.
Các câu hỏi trong đề thi sẽ được sắp xếp theo trình tự từ dễ đến khó để tránh việc thí sinh vừa mở đầu đã gặp câu hỏi khó, dẫn đến tâm lý căng thẳng khi làm bài.
4. Đề thi các môn xã hội: Tăng cường các câu hỏi mở
Cũng trong hướng dẫn này của Bộ GD&ĐT, việc ôn tập cần chú ý các yêu cầu chỉ đạo mới về dạy và học đã nêu tại nhiệm vụ hướng dẫn năm học.
Trong đó, đối với các môn khoa học xã hội và nhân văn, cần tiếp tục nâng cao yêu cầu vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tăng cường ra các câu hỏi mở, gắn với thời sự quê hương đất nước để học sinh được bày tỏ chính kiến của mình về các vấn đề kinh tế, chính trị, xã hội. Đối với môn ngoại ngữ cần coi trọng việc dạy học theo định hướng phát triển năng lực giao tiếp với các kĩ năng nghe, nói, đọc, viết.
Nhà trường cần chỉ đạo giáo viên chủ nhiệm lớp chủ động phối hợp với giáo viên dạy các môn thi tốt nghiệp để phân nhóm học sinh lớp mình theo khả năng nhận thức, theo các môn thi tự chọn; báo cáo với lãnh đạo nhà trường chọn, cử giáo viên có khả năng, kinh nghiệm, nhiệt tình để hướng dẫn ôn tập. Quan tâm giúp đỡ học sinh học lực yếu, vận động những học sinh khá giỏi hỗ trợ thêm, giúp những học sinh này nắm được kiến thức, kỹ năng cơ bản theo yêu cầu của chương trình.
Đối với học sinh khá, giỏi cần có thời gian ôn tập linh hoạt, tăng cường tự học có sự hướng dẫn của giáo viên bộ môn. Nhà trường cần hỗ trợ cho học sinh tự học, như tạo điều kiện về cơ sở vật chất, tài liệu bổ trợ, và giải đáp thắc mắc cho học sinh.
5. Đề thi tốt nghiệp môn Ngoại ngữ sẽ có phần thi viết
Thứ trưởng Nguyễn Vinh Hiển cho biết, khi công bố về một kỳ thi chung, Bộ Giáo dục đã thông tin đề thi năm 2015 sẽ kế thừa những thành công, ưu điểm của kỳ thi tốt nghiệp THPT năm trước, chuyển hướng theo đánh giá năng lực thí sinh.
Theo đó, kỳ thi THPT quốc gia sẽ có những câu hỏi dạng mở đòi hỏi thí sinh sử dụng kiến thức, kỹ năng tổng hợp và kinh nghiệm sống để giải quyết vấn đề chứ không yêu cầu máy móc nhớ số liệu, sự kiện hay trả lời theo khuôn mẫu. Như vậy sẽ tránh được tình trạng học tủ, học vẹt như trước đây.
"Năm ngoái đề thi tốt nghiệp môn Ngoại ngữ đã có phần thi viết và thu được kết quả khả quan. Đề thi chỉ yêu cầu viết một đoạn văn với những tiêu chí đơn giản để đánh giá cách dùng từ ngữ, khả năng viết câu... của thí sinh chứ chưa phải là viết một bài luận với yêu cầu cao. Năm nay, đề thi THPT quốc gia cũng chỉ kế thừa điều này chứ không có gì mới mẻ", Thứ trưởng nói.
6. Đề thi THPT quốc gia sẽ tạo thuận lợi cho thí sinh
Cục trưởng Khảo thí và Kiểm định chất lượng giáo dục Mai Văn Trinh cho biết đề thi minh họa sau khi đưa lên mạng đã nhận được nhiều góp ý và sẽ được điều chỉnh theo hướng có lợi cho học sinh.
Trước một số ý kiến liên quan đến độ khó và kết cấu của đề thi minh họa, Cục trưởng Khảo thí và Kiểm định chất lượng Mai Văn Trinh cho biết ngay sau khi đề thi minh họa đưa lên mạng, Cục đã có bộ phận phân tích chi tiết trên tinh thần tiếp thu nghiêm túc, để chỉnh sửa làm sao tạo thuận lợi nhất cho thí sinh. Cấu trúc đề thi gồm khối câu hỏi cơ bản và khối câu hỏi nâng cao.
“Điều kiện xét tốt nghiệp cho các em năm nay không chỉ có điểm trung bình 4 môn thi (50%) mà còn tính cả điểm trung bình năm lớp 12 (50%), ngoài ra còn điểm khuyến khích theo đối tượng, theo khu vực. Vì vậy học sinh, phụ huynh không nên quá lo lắng”, ông Trinh nói.
Thứ trưởng Giáo dục Bùi Văn Ga cho biết chưa có tỉnh miền núi nào tổ chức thi thử, nhưng kết quả khảo sát đề thi minh họa ở một số địa phương, trường THPT thì có cả mức độ khó lẫn trung bình, vừa phải. Từ nay đến khi bắt đầu vào công tác làm đề thi, Bộ sẽ tiếp tục tiếp tục ghi nhận ý kiến từ địa phương về đề thi minh họa để công tác thiết kế đề thi đáp ứng được yêu cầu sao cho để các cháu học để thi tốt nghiệp phổ thông không có áp lực và phân luồng tốt ở trên để vào đại học.
